Babası : Sultan İkinci Mahmud
Annesi : Bezm-i Alem Valide Sultan
Doğumu : 25 Nisan 1823
Ölümü : 25 Haziran 1861
Saltanatı : 01 Temmuz 1839 - 1861
*Sekiz oğlundan 4'ü padişah oldu. *Döneminde Tanzimat Fermanı'nı (Gülhane Hatt-ı Hümayunu) ilan ettirmesiyle meşhurdur. *Nizâm-ı Cedid ve teceddüd hareketi, diplomasiden gelen Reşid Paşa liderliğinde kuvvetleniyordu. Padişah, Reşid Paşa’nın tarafını tutarak Kasım 1839’da Gülhâne Hatt-ı Hümâyûn’unu Mustafa Reşid Paşa’ya okutarak Tanzîmât’ı ilan etmeye karar verdi. Devleti kendisi değil, Tanzîmât hareketini hazırlayan bürokrasi yönetmiş idi. Bürokrasinin en ileri gelenleri ise, Reşid Paşa ve Tanzimâtçı ekibi idi. *Tahta çıktığı zaman Sultan İkinci Mahmud, ölüm döşeğinde iken, Osmanlı Devleti'ne karşı ayaklanmış olan Kavalalı Mehmed Ali Paşa Osmanlı kuvvetlerini Nizip'te yenilgiye uğratmıştı. *Mehmed Ali Paşa Mısırda,İngiltere’den sonra en kuvvetli donanmanın sahibiydi. (Osmanlı Donanmasına el koymuştu bir nevi) *Başta İngiltere, Avusturya, Prusya ve Rusya olmak üzere Avrupalı devletler, Osmanlı Devleti ile Mısır Valisi Kavalalı Mehmed Ali Paşa arasındaki Mısır Sorununu çözmek için bir konferans düzenlediler. Avrupa Devletleri Mısır'da güçlü bir yönetim istemiyorlardı. Kavalalı Mehmed Ali Paşa'ya karşı Osmanlı Devleti'nin tarafını tuttular ve bu ortamda Londra Sözleşmesi imzalandı (1840). TANZİMAT FERMANI 1839 Tanzimat hareketleri Osmanlı'ya batılı anlamda bir düşünce biçimi ve yönetim şekli getirmek için Avrupa'dan esinlenerek yapılan programlı bir yenilik ve kültür hareketiydi. Bu hareket Sultan İkinci Mahmud'un padişah olduğu yıllarda başlamıştı. Sultan Birinci Abdülmecid tarafından Londra Elçiliğinden alınıp Hariciye Nazırlığına (Dış İşleri Bakanlığı) getirilen Mustafa Reşit Paşa, Avrupa siyasetini iyi bilen bir devlet adamıydı. Tanzimat hareketinin bugüne kadar yapılan ıslahatlardan farklı olduğunu Sultan Birinci Abdülmecid'e kabul ettirdi. Tanzimat Fermanı; Topkapı sarayının Gülhane Bahçesinde düzenlenen ve yabancı elçilerle, devlet adamlarının hazır bulunduğu bir toplantıda, Mustafa Reşit Paşa tarafından Kasım 1839 tarihinde ilan edildi. Tanzimat fermanına tarihimizde Tanzimat-ı Hayriye veya Gülhane Hatt-ı Humayun'u da denir. Tanzimat Fermanı'nın getirdiği önemli yenilikler şunlardı; Müslüman veya gayrimüslim olan herkesin can, mal, namus güvenliği devlet garantisi altına alınacak, vergiler herkesin gelirine göre düzenli bir şekilde alınacak, askerlik belirli bir düzene göre olacak, mahkemeler herkese açık olacak ve mahkeme kararı olmadan kimse idam edilmeyecek, herkesin mal ve mülk sahibi olması ve bunu miras olarak bırakabilmesi sağlanacak, rüşvet ve iltimas kaldırılacak, kanun gücünün her gücün üstünde olduğu kabul edilecekti. Tanzimat Fermanı, Osmanlı Devleti'nde anayasal düzenin başlangıç noktası olarak kabul edilebilir. Bu fermanla Sultan Birinci Abdülmecid, kendi gücünün üzerinde bir güç olduğunu kabul ediyordu. Tanzimat Fermanı ile azınlıklara bazı haklar verilmişti. Bu hakları bahane eden Avrupa devletleri Osmanlı Devleti'nin iç işlerine karışmaya devam ettiler. Oysa Tanzimat Fermanı, bir anlamda bu tip müdahaleleri önlemek için ilan edilmişti. KIRIM SAVAŞI 1853 Tanzimat Fermanı, Osmanlı Devleti içinde gerektiği ilgiyi görmese de, Avrupa'da ses getirdi. Bu sıralarda, Tuna boylarında ilerlemeye başlayan Rusya, Osmanlı topraklarına son vermek ve bu toprakları Avrupalı devletler arasında pay etmek istiyordu. Ayrıca Rusya, Osmanlı Ortodokslarının haklarının kendisine bırakılmasını da istiyordu. Ancak Rusya'nın hesabı tutmadı. İngiltere ve Fransa bu planı kabul etmeyerek, Rus saldırısı karşısında Osmanlı Devleti'nden taraf oldular. Ruslar, İngiliz ve Fransız kuvvetlerinden destek alan Osmanlı kuvvetleri karşısında yenilgiye uğradılar ve Sivastopol ele geçirildi (1855). Osmanlı Devleti karşısında uğradığı yenilgiler yüzünden intihar eden Rus Çarı Birinci Nicolay'ın yerine tahta geçen Çar İkinci Alexander, barış istemek zorunda kaldı. 1856 yılında yapılan Paris Antlaşmasına göre; Osmanlı Devleti bir Avrupa devleti sayılacak, toprakları Avrupa devletlerinin kefaleti altında olacaktı. Karadeniz'de her iki tarafın da savaş gemileri bulundurulmayacaktı. Taraflar aldıkları yerleri birbirlerine geri vereceklerdi. ISLAHAT FERMANI 1856 Islahat Fermanı Osmanlı Devleti'nin bir iç düzenleme olmakla beraber Rusya ve Avrupa'nın iç işlerine karışmasını önlemek amacıyla ilan edilmiştir. Bu ferman Paris Konferansı'nın başlamasından hemen sonra İstanbul'da yabancı devlet temsilcilerinin huzurunda okunarak açıklandı. Fermanın getirdiği önemli hususlar şunlardı: - Din ve mezhep özgürlüğü sağlanacak, okul kilise ve hastane gibi binaların tamiri yapılacak - Müslümanlarla Gayrimüslimler kanun önünde eşit sayılacak - Patrikhanede yeni meclisler kurularak bu meclislerin aldığı kararlar Osmanlı Devleti tarafından onaylandıktan sonra yürürlüğe girecek - Devlet hizmetlerine, okullara askerlik görevine bütün uyruklar eşit olarak kabul edilecekti. - Vergiler eşit alınacak iltizam usulü kaldırılacak - Yabancılar da Osmanlı Devleti sınırları içinde mülk sahibi olabileceklerdi. Bu fermanla gayrimüslimlere daha fazla hak verilmiş, Avrupalı devletler Osmanlı Devleti'nin içişlerine karışmayacaklarını Paris Antlaşmasıyla kabul etmelerine rağmen sözlerinde durmamışlar ve bu fermanı bahane ederek Osmanlı Devleti'nin içi işlerine karışmışlardır. Otuz sekiz yaşında ölen Abdülmecid, Osmanlı padişahları arasında, ilk Avrupa kültürü alan padişahtır. Osmanlı İmparatorluğu'nun her bakımdan Avrupalılaşması için yapılan hareketlere daima yardımcı olmuş, bu hareketler sonucu, padişahın yetki ve otoritesinin azalmasına rağmen bu duruma itiraz etmemiş, ülkede gazete çıkarılmasına, özgürlük fikirlerinin yayılmasına, yeniliğin yerleşmesine, memlekette meşrutiyet havasının esmesine engel olmamıştır. MİMARİ ESERLER Padişahlığı döneminde önemli mimari yapıların oluşturulmasını sağlayan Sultan Birinci Abdülmecid, Beşiktaş Küçük Mecidiye Camii, Fatih Hırka-i Şerif Camii, Humus Ulu Camii, Fuat Paşa Camii ve Türbesi, Dolmabahçe Camii, Ortaköy Camii yaptırdı. Bunların yanı sıra Dolmabahçe Sarayı, Küçüksu Kasrı, Mecidiye Kasrı ve Sultanahmet Darülfunun binası gibi birbirinden güzel sanat eserleri yine Abdülmecid döneminde yapıldı 1834 senesinde Paris’te ve sonra Londra’da Osmanlı sefiri bulunan Mustafa Reşid paşa, aldatılmış, mason yapılmıştı. Topkapı sarayı devri bitmiş Dolmabahçe sarayı devri başlamıştır. Yavuz Sultan Selim Camiinde (Fatih) meftundur *Halk arasında Sultân Mecîd diye bilinir. *Babasının arzusu yönünde bir eğitim ve terbiye gördüğü için ıslahatçı fikirlere sahipti. *Batı alemine karşı hayranlık besliyordu. *17 yaşında iken Osmanlı tahtına oturdu.
Dış olaylar-antlaşmalar
savaşlar-zaferler-bozgunlar
01.05.1840 Osmanlı Devleti ile Rusya arasında Balta Limanı anlaşmasının imzalanması.
15.07.1840 Mısır Sorunu hakkında İngiltere-Avusturya-Prusya-Rusya Devletleri ile Londra sözleşmesi.
04.11.1840 Akkâ’nın ele geçirilmesi.
25.12.1849 Mülteciler sorunu (Macar ve Lehlilerin Türk topraklarına iltica etmesi.)
09.01.1853 İngiltere ve Rus sefirleri arasında görüşme ve Osmanlı İmparatorluğu için yaptıkları tanımlama “Hasta Adam”
25.06.1853 Rusya’ya karşı İngiliz-Fransız ve Osmanlı Devleti arasında ittifak imzalanması.
03.07.1853 Rus Ordusu’nun Prut Nehri’ni geçerek “Memleketeyn” işgale kalkışması.
02.11.1853 Fransız ve İngiliz Donanmaları’nın İstanbul Boğazı’na gelmesi.
Oltenica zaferi.
Ahiska bozgunu.
Rusların Sinop baskını.
05.01.1854 Çatana zaferi.
12.03.1854 Rusya Devletine karşı Osmanlı-Fransız-İngiliz ittifakı
Rusların Dobruca’yı işgalleri
Yunan asilerinin Narda zaferi
Kalafat zaferi
Odesa’nın bombardımanı.
15.05.1854 Silistire kuşatması (Rusların)
Rusların Silistire önünde mağlup edilmesi.
Avusturya ile Boyacıköy sözleşmesi.
Silistire’nin kurtuluşu.
21.07.1854 Kırım Seferi kararı.
Türk ve Müttefiklerin Kırım çıkarması.
Müttefiklerin Sivastopol kuşatması.
15.01.1855 Rus limanlarının abluka altına alınması.
Gözleve zaferi.
Rusların mağlubiyeti.Çar’ın intiharı.
Sardunya Krallığı ile Osmanlı ittifakı.
Kırım, Kerç Boğazı’na asker çıkarılması ve alınması.
28.06.1855 Osmanlı Devleti’nin Avrupa Devletlerinden borç almaya başlaması.
09.09.1855 Sivastopol’un Müttefik kuvvetler tarafından işgali.Sivastopol zaferimiz.
29.09.1855 Kars Bölgesi’nde Rus Ordusu bozgunu.
Ateşkes, barış için Viyana protokolu.
30.03.1856 Paris Barış antlaşması. Uluslararası ilk büyük toplantı.
15.04.1856 Osmanlı toprak bütünlüğü hakkında İngiltere-Fransa-Avusturya antlaşması.
Osmanlı Devleti’nin Avrupa’lı devlet sayılması. (Rusya’ya karşı.)
13.05.1856 Müttefik Kuvvetlerin Türkiye’deki kuvvetlerini geri çekmeleri.
15.07.1858 Cidde Olayı.
“Memleketeyn” denilen (Eflak-Boğdan-Moldovya) hakkında yeni düzenlemeler.
24.04.1859 Süveyş Kanalı’nın yapım kararı ve kazılmasının başlaması.
14.09.1859 “Kuleli Olayı” gizli bir ihtilâl cemiyetinin ortaya çıkarılışı.
24.05.1860 Lübnan olayları.
Diğer olaylar
30.06.1839 II. Mahmud’un ölümü.
01.07.1839 Sultan Abdülmecid’in Padişah olması.
03.07.1839 Kaptanıderyâ Girid’li hain Ahmed Paşa’nın Osmanlı Donanması’nı Mısır’a kaçırması.
03.11.1839 Gülhane Hatt-ı Hümayûn’u ile Tanzimat-ı Hayriye’nin Mustafa Reşit Paşa tarafından ilânı.
24.05.1841 Mısır valiliğinin Mehmed Ali Paşa’ya verilmesi.
21.09.1842 II. Abdülhamid’in doğumu.
06.09.1843 Yeni askere alma usulünün uygulamaya konulması.
25.06.1844 Padişah’ın teftiş gezisi.
01.10.1845 İdadi’lerin (lise) kurulması ve ilkokullardan başlayarak Eğitim ve Öğretim İnkılâbı.
29.04.1846 Padişah’ın Ege, Akdeniz Adaları ve Varna gezisi.
30.11.1846 Dede Efendi’nin ölümü (Hamamizade İsmail Efendi) ünlü müzik adamı.
24.04.1859 Süveyş Kanalı’nın yapım kararı ve kazılmasının başlaması.
14.09.1859 “Kuleli Olayı” gizli bir ihtilâl cemiyetinin ortaya çıkarılışı.
02.02.1861 Mehmed Vahdettin’in doğumu.
25.06.1861 Sultan Abdülmecid’in ölümü.
Sultan Abdülaziz’in Padişah olması.
Dönemin Sadrazamlarının azil ve sadaretleri
02.07.1839 Rauf Paşa’nın azli, Koca Hüsrev Mehmed Paşa’nın sadareti. 08.06.1840 Mehmed Paşa’nın azli. Emin Fuat Paşa’nın sadareti. 24.05.1841 Mısır valiliğinin Mehmed Ali Paşa’ya verilmesi. 04.12.1841 Emin Rauf Paşa’nın azli, Mehmet Paşa’nın ikinci sadareti. 30.12.1842 Mehmet Paşa’nın azli, Emin Rauf Paşa’nın dördüncü sadareti. 19.07.1846 Emin Rauf Paşa’nın azli. Mustafa Reşid Paşa’nın sadareti. 28.04.1848 Mustafa Reşid Paşa’nın azli. İbrahim Sarım Paşa’nın sadareti. 26.01.1852 Mustafa Reşid Paşa’nın azli. Mehmed Emin Rauf Paşa’nın beşinci kez sadareti. 05.03.1852 Mustafa Reşid Paşa’nın yeniden sadareti. 05.08.1852 Mustafa Reşid Paşa’nın azli. Ali Paşa’nın sadareti. 03.10.1852 Ali Paşa’nın azli. Damad Mehmet Ali Paşa’nın sadareti. 13.05.1853 Mehmet Ali Paşa’nın azli. Mustafa Naili Paşa’nın ilk sadareti. 29.05.1854 Mustafa Naili Paşa’nın azli. Mehmet Emin Paşa’nın sadareti. 23.11.1854 Mehmet Emin Paşa’nın azli. Mustafa Reşid Paşa’nın dördüncü sadareti. 02.05.1855 Mustafa Reşid Paşa’nın istifası. Mehmed Emin Paşa’nın ikinci sadareti. 01.11.1856 Ali Paşa’nın azli. Mustafa Reşid Paşa’nın beşinci sadareti. 22.10.1857 Naili Paşa’nın azli. Mustafa Reşid Paşa’nın son sadareti. 07.01.1858 Mustafa Reşid Paşa’nın ölümü. Ali Paşa’nın sadareti. 18.10.1859 Ali Paşa’nın azli. Mehmet Emin Paşa’nın sadareti. 24.11.1859 Emin Paşa’nın azli. Mehmet Rüştü Paşa’nın sadareti. 24.05.1860 Rüştü Paşa’nın azli. Mehmet Emin Paşa’nın son sadareti. 05.09.1860 Avrupa’dan Suriye’ye asker sevki.
