Sultân I. Ahmed’in, Kösem Sultân’dan 1615 yılında dünyaya gelen çocuğu olan I. İbrahim, 24 yaşında ağabeyi IV. Murad’ın vefatından sonra tek Osmanoğlu olarak tahta oturdu. Kendisinden başka Osmanoğlu mevcud değil idi.
1642 Azak Kalesi’nin teslim olması. (Azak Kalesi, Azak Denizi'nde Don Nehri'nin Karadeniz'e döküldüğü noktada kurulan, 17. ve 18. yüzyıllarda Osmanlı Devleti ve Rusya Çarlığı (1721'den sonra Rusya İmparatorluğu) arasında birçok mücadeleye sahne olmuş kale) Osmanlı Padişahı İbrahim'in (1640-48) Rusya Çarlığı'na verdiği ültimatoma savaşla karşı veremeyecek durumda olan Rusya Çarlığı, 1642'de kaleyi teslim etti.
1643 Nasuh Paşa isyanı ve ortadan kaldırılması.
1644 Veziriâzam Kemankeş Kara Mustafa Paşa’nın idamı ve Semin Mehmed Paşa’nın sadareti.
Girit'in Fethi (1645-1669)
Osmanlı ile Venedikliler arasında yapılan savaşların temel nedeni;denizlerde üstünlük kurma ve ticari faaliyetleri en üst düzeyde gerçekleştirme olmuştur. Osmanlı,Akdeniz hakimiyetini sağlamlaştırmak ve Türk gemilerine saldıran korsanları cezalandırmak için stratejik bir yerde olan Girt'i almak isteyince Venediklilerle ilişkileri tekrar bozuldu.
1645'te Girit'in kuşatılması başlatıldı. 1669'da Köprülü Fazıl Ahmet Paşa zamanında tamamlanabildi.
Girit Savaşı,24 yıl sürdü. alınması sonucunda Osmanlı,Akdeniz'de ki egemenliğini daha da güçlendirmiş oldu.
1645 Katoliklerin zulmünden bıkan yerli Ortodoks Rumların Venediklilerden rahatsızlığından da istifade edilerek, Malta üzerine sefere karar verildi. Serdârlık Kaptan-ı Derya Yusuf Paşa’ya verildi. 45 gün süren Hanya muhasarası zaferle sonuçlandı.
1646 Hanya fatihi Kaptanı Derya Silâhdar Yusuf Paşa’nın idamı.
1646 Kisamo Kalesi’nin fethi. Venedik’lilerin Bozcaada’ya asker çıkarması.
Suda Kalesi’nin kuşatılması.
Kandiye kuşatması. Kandiye kuşatmasında düşman saldırılarının yok edilmesi.Türk zaferi Venedik Donanmasının ÇanakkaleBoğazı ablukası.
1648 Kaptanı Derya Mehmed Paşa’nın idamı.
1648 Girid düşman tabyalarının ele geçirilmesi.
1648 Çanakkale Boğazı önlerine gelen Venedik donanmasının serdar Mehmed Paşa kumandasındaki kuvvetlerin top atışları neticesinde boğazdan çekilmeleri.
1648 Sultan İbrahim’in hal’i.Padişahlıktan alınması)
1648 Sultan IV. Mehmed’in tahta çıkışı.
Ertuğrul Gâzî, Osman Gâzî ve Kanuni’den sonra en uzun süre tahtta kalan Osmanlı Padişahıdır ve 39 yıl tahtta kalmıştır
1648 Girid’in ablukası.
1648 Sipahilerin etkisiz hale getirilmesi
Ağalar Saltanatı’nın başlaması.(1648-1651)
(Ağalar Saltanatı, Osmanlı Devleti'nde Kösem Mahpeyker Büyük Valide Sultan'ın (Kösem Sultan) 3 yıllık (1648-1651) saltanat naibeliği devrine denir.
Bu dönemde tahda oturtulan Sultan Dördüncü Mehmed henüz 6,5 yaşındadır ve iktidar çeşitli ellerde dolaşır.
Bu dönemde gerçek iktidar "ağalar" denen Yeniçeri ağalarındadır.
Kösem Sultan iktidarı onlarla paylaşır. Devir yolsuzluk, rüşvet ve anarşi devridir. Bu dönem sonunda Kösem Sultan öldürülür.
1649 Yeniçerilerin ayaklanması.
1649 İstanbul üzerine yürüyen Gürcü Nebi’nin, Bulgurlu muharebesi sonunda etkisiz kılınması.
1649 Kandiya’nın ikinci kuşatması.
1650 Venedik Donanması’nın ikinci kez Çanakkale Boğazı’nı abluka altına alması.
1651 Veziriazam Kara Murad Paşa’nın istifası.Melek Ahmet Paşa’nın sadareti.
1651 İstanbul’da esnaf ve halk ayaklanması. Veziriazam Melek Ahmed Paşa’nın azli.
1651 Kösem Sultan’ın öldürülmesi.
Kösem Sultân’ın IV. Mehmed’i öldürüp yerine Şehzâde Süleyman’ı getirmek istemesi, sonunu getirdi Turhan Sultan, Kösem Sultanı boğdurttu
(Topkapı Sarayı’ndaki dairesinde baltacı erlerinden “Deli Doğancı” ünvanlı Kuşçu Küçük Mehmed tarafından bir perde ipiyle boğulmuş, onun ölümüyle “devlet içinde devlet” misâli saltanat süren Ocak Ağaları’nın hâkimiyyeti de sona ermişti!)
1651-1656 IV. Mehmed’in annesi olan Turhan Hatice Sultân’ın Nâibe-i Saltanat olduğu dönemdir.
Turhan Hatice Sultan ( 1627 – 1682) Valide Sultan, Sultan I. İbrahim’in eşi Sultan IV. Mehmet’in annesidir.Turhan Sultan 1597’de Sultan III. Mehmet’in annesi Valide Safiye Sultan’ın emriyle yapımına başlanan fakat yarım kalan İstanbul Yeni Camiini kendi parasıyla tamamlattı. 1682 yılında öldü ve cenazesi kendi tamamlattığı Yeni Camii’nin avlusundaki Turhan Sultan Türbesine gömüldü.
1651 Ağalar Saltanatının sonu.
Devletin hazinesini soyan ağalar saltanatına son verildi ve 39 ağa yakalanarak idam edildi.
1652 Sadrazam olan Tarhuncu Ahmed Paşa, bütçeyi denkleştirmek için verilen gereksiz hediye ve bahşişleri sınırlandırdı. Saray harcamalarını azaltmaya çalışan, ilk kez mali yıl bütçesini önceden hazırlayan Tarhuncu Ahmed Paşa, çıkarları elden gidenlerin yalan ve dedikoduları sonucu idam edildi 1653 Tarhuncu Ahmed Paşa'nın öldürülmesinden sonra ülkede siyasi istikrar kalmadı.
1656 “Vaka-i Vakvakiyye” olayı. İstanbul’da isyan.Askerin bir bölümüne ayarı bozuk para verilmesinden ve bir bölümüne ise hiç aylık verilmemesinden ötürü İstanbul’da ayaklanma çıktı. Ayaklananların padişaha verdikleri bir listedeki 30 devlet adamı ve saray ağası öldürtüldü ve cesetleri Sultanahmet Meydanı’nda bir çınar ağacına asıldı.
Bu olaya Vaka-i Vakvakiye (Çınar olayı) denir (Vaka-i Vakvakiye ya da Çınar Vakası, askeri bir ayaklanmadır.Cehennem'de bulunan ve meyveleri insan kafası olan Vakvak ağacına benzetilmesi sebebiyle Vaka-i Vakvakiye olarak da adlandırılmıştır. Bu ayaklanmaya önderlik edecek olanlar arasında Kaptan-ı Derya Zurnazen Mustafa Paşa ile bostancıbaşı Hasan Ağa bulunuyordu.)
1656 Çanakkale Boğazı’nda donanma bozgunu. Bozcaada, Semendirek ve Limni Adaları’nın Venediklilerin eline geçmesi. İstanbul Girit yolunun kapanması.
1657 Köprülü Mehmed Paşa’nın sadareti Köprülü’ler devri (1657-1676)
Köprülü Mehmed Paşa (1657-1661) ve oğlu Fâzıl Ahmed Paşa (1661-1676)
1657 Bozcaada'nın ele geçirilmesi
Limni Adasının Kurtarılması
1657 Katip Çelebi’nin ölümü.
1609'da İstanbul'da doğdu,1657'de aynı yerde öldü. Asıl adı Mustafa'dır.
Tarihten tıbba, coğrafyadan astronomiye kadar geniş bir ilgi alanı olan Kâtib Çelebi'nin aynı zamanda zengin bir kitaplığı da vardı.
Tarih alanındaki yapıtlarının ilki 1642'de tamamladığı Arapça Fezleke'dir.
Coğrafi yapıtların en önemlisi olan Cihannüma Osmanlı coğrafyacılığında yeni bir çığır açmıştır.
1658 Veziriâzam Köprülü Mehmed Paşa’nın Erdel Serdarlığı.
1658 Yanova Kalesi’nin teslimi.
1658 Anadolu Valilerinin isyanına karşı IV. Mehmed’in Veziriazam ile birlikte harekete geçmesi.
1658 Hükümet kuvvetlerinin Ilgın’da bozguna uğraması.
1658 Girid Serdarı Gazi Deli Hüseyin Paşa’nın idamı.
1659 Anadolu isyanının ele başlarının Halep’de yok edilmeleri
1659 Knotop zaferi.Rus ordusunun imha edilmesi.
1659 Eflak isyanının bastırılması.
1660 Erdel isyanının bastırılması. .
1660 Varat muharebesi.Varat Kalesi’nin fethi.
1661 Yeni Cami yapımına yeniden başlanması. (50 yıl sonra) .
1661 Köprülü Mehmed Paşa’nın ölümü.
Köprülü Mehmed Paşa (1575 - 1661), Osmanlı tarihinin en sarsıntılı döneminde iş başına geçip, 35 yıl devleti başarıyla yöneten Köprülü soyundan gelmiş, büyük sadrazamlardan ilkiydi. Samsun'un ilçesi Vezirköprü'de doğdu. İktidarının ilk yıllarında çok fazla kan dökmüş olmakla beraber, memleketin içinde bulunduğu karışık durum, yaptıklarına hak verilmesini sağlamıştı. Padişahla anlaşarak yaptığı akit sonrası 75 yaşında sadrazam olmuştu.
Valide Turhan Sultan’ın teklifi üzerine, Köprülü Mehmet Paşa bazı şartlar karşılığında sadrazam olmayı kabul etmiştir.
Böylece şart koşarak sadrazam olan ilk kişi olmuştur.
Faaliyetleri:
1- İlk iş olarak ilmiye sınıfı ile uğraştı. Ulemaya nasihatlarda bulundu.
2- Devletten haksız yere alınan paraları kesti.
3- Erdel’deki isyanı bastırdı.
4- Savaştan kaçan yeniçerileri cezalandırdı
5- Devletin gelir ve giderlerini dengeleyerek maliyeyi düzenledi.
6- Devlet kadrolarına işin ehli olan kişileri atadı.
7-Çanakkale Boğazındaki Venedik ablukasını kaldırdı.
8-Venedikliler tarafından işgal edilen İmroz, Limni’yi geri aldı.
1661 Köprülü Fazıl Ahmed Paşa’nın sadareti.
1635 yılında İstanbul'da doğdu.Babası Köprülü Mehmet Paşa'nın vasiyeti üzerine, Sultan Dördüncü Mehmed tarafından sadrazamlığa getirildi ve 15 yıl bu görevde kaldı.
1662 Erdel zaferi.
1663 Fazıl Ahmed Paşa’nın Avusturya seferi Serdarlığı’na atanması.
1663 Ordu’nun Belgrad’a ulaşması. Avusturya’nın barış önerisi.
Uyvar kuşatması.Uyvar Kalesi’nin teslim olması. Novigrad’ın fethi.
1664 Donanma’nın Zigetvar kuşatması
1664 Yeni Camii’nin açılışı.
1664 Yeni Kale’nin ele geçirilmesi. Gotthard muharebesi. Vasvar barışı.
1665 Topkapı Sarayı yangını.
1666 Fazıl Ahmed Paşa’nın Girit Seferine görevlendirilmesi. Kandiya kuşatması. Fazıl Ahmed Paşa’nın Hanya’ya ulaşması.
1667 Kış nedeniyle Kandiya kuşatmasının kaldırılması.
1668 Yeniden Kandiya kuşatması.(İkinci dönem)
1668 Padişah IV. Mehmed’in Girid’e gitmek üzere Edirne’den hareketi.
1669 Kandiya kuşatması. (III. Dönem)
1669 Girid’in Osmanlı Devleti’ne verilmesine ilişkin Osmanlı-Venedik Anlaşması.
1669 Kandiya’ya ordunun girişi.
1670 Fazıl Ahmed Paşa’nın Girid’den ayrılışı.Edirne’ye gelişi.
1672 I. Lehistan seferi. Kameniçe’nin alınması. Puçaş barışı.
1673 II. Lehistan Seferi.Padişahın hareketi
1674 Sultan IV. Mehmed’in Ukrayna seferi.
1674 Lehistan’ın barış önerisi.
1674 Leopol muhrebesi.
1674 Veziriâzam Fazıl Ahmed Paşa’nın ölümü.
1676 Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın sadareti.
(1676-1683 devridir)
Merzifonlu Kara Mustafa Paşa (1635- 1683)
Osmanlı sadrazamı.
1634 yılında Merzifon'un Marınca köyünde doğdu. Babası Uruç Hasan Bey'in yakın arkadaşı Köprülü Mehmed Paşa tarafından korunup yetiştirildi.
1676Zorown Anlaşması. Polonya ve Ukrayna’nın Osmanlı Devleti’ne katılması.
(Sadrazam Köprülü Fazıl Ahmet Paşa komutasındaki 80.000 Osmanlı askeri 1672 yılında Ukrayna'ya girdi. Kamaniçe'yi ele geçirdi ve Lviv kentini kuşattı. Büyük bir yenilgiye uğrayan Lehler, 1672 tarihinde Bucaş Antlaşması'na razı oldular.
Dinyeper nehrinin sağ kıyısını Osmanlılara bırakmaya ve 22.000 düka altın ödemeyi kabul ettiler.
Bu antlaşmaya rağmen Lehler yenilgiyi bir türlü kabul edemiyorlardı. 1674 yılında Osmanlıların Ruslarla savaş halinde olmasını fırsat bilerek Lehler tekrar Osmanlılara saldırdılar.
Ancak gene de tam bir başarı elde edemediler. İzvança Antlaşması (1676)
(Żurawno Antlaşması) yapıldı.
1681 Osmanlı-Rus barışı.
1682 Tökeli İmrenin Orta Macar Krallığı sorunu. Orta Macar seferi.
1682 Avusturya Seferi.
1683 IV. Mehmed’in, Avusturya Seferi için Edirne’den hareketi.Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın ordu başında hareketi.
1683 İkinci Viyana kuşatması.
IV. Mehmet döneminin en önemli olayıdır. IV. Mehmet ordu ile birlikte Viyana’ya kadar gitmiş, kuşatmanın başarısızlıkla sonuçlanmasından sonra İstanbul’a döndü. Kuşatma iki ay sürdü. Tuna Nehri’nin kuzeyinden gelen düşman kuvvetleri yüzünden Osmanlı Ordusu iki ateş arasında kaldı ve ağır kayıplar vererek Belgrad’a çekilmek zorunda kaldı. Yenilginin sorumlusu olarak görülen Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Belgrad’da idam edildi. Sadrazamlığa Kara İbrahim Paşa getirildi.
1683 Kırım Hanı Murad Giray ve Budin Beylerbeyi’nin ihanetleri sonucu kaybedilen Alman Dağı Muharebesi nedeniyle Viyana kuşatmasının kaldırılması ve ordunun çekilmesi.
1683 Estergon’un düşman eline geçmesi.
1683 Veziriazam ve Serdarıekrem Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın idam fermanı. Kara İbrahim Paşa’nın sadareti.
1684 Preveze’nin düşmesi.
1685 Kara İbrahim Paşa’nın azli, Sarı Süleyman Paşa’nın sadareti.
1687 Cephedeki askerin isyanı.
Sarı Süleyman Paşa’nın kaçması.
İsyan eden ordunun İstanbul üzerine yürümesi.
1687 Atina’nın düşmesi.
1687 Sultan IV. Mehmed’in padişahlıktan indirilmesi. Sultan II. Süleyman’ın padişah oluşu.
1687 II. Süleyman’ın padişah oluşu. (1687-1691)
1687 Avusturya’lıların, Belgrad’a doğru orduyu harekete geçirmeleri.
1687 Siyavuş Paşa’nın ordu ile Silivri’den İstanbul’a gelişi.
Cülus bahşişi isteyen Kapıkulu askerlerinin Sultanahmed meydanında toplanmaları.
Hazine için halktan imdadiye (para) toplanması.
1687 Yeniçerilerin ayaklanması.
Yeniçerilerin yeniden isyanları.
İçerideki bu kargaşayı fırsat bilen düşman da dört cepheden; Avusturya, Almanya, Venedik ve Ruslar dörtlü müttefikler halinde Osmanlı topraklarına saldırıyorlardı.
1688 Eğri Kalesi’nin düşmana teslimi. Almanlar, Müslüman bir şehir olan Eğri’yi her şeyiyle Hıristiyan bir şehir haline getirdi ve yüzlerce cami harap edildi. Aynı yıl Venediklilerin güçlü kumandanı Morosini de, Mora’yı Osmanlı kuvvetlerinin elinden alıyordu. Avusturya cephesi kumandanı Yeğen Osman Paşa ile sadrazam İsmail Paşa arasındaki kavgalardan istifade eden Avusturya (Nemçe) kuvvetleri Belgrad’ı zapt ettiler.100’ün üzerinde cami kiliseye çevrildi.
1688 İsyancılar tarafından Sadrazam Siyavuş Paşa’nın öldürülmesi ve Nişancı İsmail Paşa’nın sadareti.
1688 Nişancı İsmail Paşa’nın azli, Tekirdağlı Bekri Mustafa Paşa’nın sadareti.
1688 Venediklilerin Eğriboz Adası’nı kuşatmaları. Kale muhasarasının kaldırılması ve Eğriboz zaferi. Venediklilerin Eğriboz’dan çekilmeleri.
1689 Kırım üzerine yürüyen Rusların Ur-Kapı ağzında Kırım Hanı Selim Giray tarafından durdurulması (Polonya (Lehistan) ve Rusya cephelerinde , kara gün dostu Kırım Hanı Selim Giray’ın kahramanlıklarıyla zafer Osmanlı Devleti’nin elindeydi.)
1689 II. Süleyman’ın Avusturya Seferine hareketi. Avusturya’nın sulha yanaşmaması ve diğer haçlı kuvvetlerinin de onlara destek çıkması üzerine Padişah sefere çıktı. Ancak Sofya’ya kadar gelen Padişah, serdâr Recep Paşa’nın mağlubiyeti, orduda isyan belirtilerinin başlaması ve de Niş’in düşmesi üzerine, geri döndü.
1689 Orsova Kalesi’nin ele geçirilmesi.
1689 Batucina bozgunu.
1689 Niş bozgunu.
1689 Bekri Mustafa Paşa’nın azli. Köprülüzade Fazıl Mustafa Paşa’nın sadareti. Sadrazam’ın ilk icraatı, yersiz bazı vergileri kaldırarak re’âyâyı memnun etmek oldu. Arkasından kendisi cepheye gitmek istediğinden, kendisi cephede iken Sultân’a etki edecek bütün ağaları devreden çıkarmak oldu. Avusturya’ya sefere gidilmesi için padişahın hattı hümayunu.
1690 Rumeli’nin düşmandan temizlenmesi.
1690 Mora Adası’nda son Türk Kalesi Benefşe’nin Venedikliler tarafından alınması.
1690 Kanije’nin düşmesi.
1690 Fazıl Mustafa Paşa, Belgrad'ı geri aldı. Zernescht zaferi.
1691 Avlonya’nın Venedikliler tarafından işgali.
1691 Sultan II. Süleyman’ın ölümü.
1691 II. Ahmed’in Edirne’de padişah oluşu.(1691-1695)
II. Ahmed, I. İbrahim’in 3. Oğludur ve Hatice Muazzez Haseki’den 1643 yılında dünyaya gelmiş olup, IV. Mehmed ve II. Süleyman’ın küçüğüdür.Köprülü’nün etkisiyle padişah olduğu tahta oturduğu bilinmektedir.1691 Tahta çıktığında sadrazam Fâzıl Mustafa Paşa, II. Almanya seferi için Sofya’ya ulaşmak üzereydi. Baden markisi Ludwig’in kumandasındaki imparatorluk kuvvetleri ile Osmanlı kuvvetleri Salankamen’de bir araya geldi. Ancak bazı Osmanlı kurmaylarının Kırım ordusunu beklemeden serdarı taarruza erken başlamaya ikna etmeleri, hem Fâzıl Mustafa Paşa’nın şehid olmasını ve hem de ordunun mağlubiyetini netice verdi . Saadet Giray Han’ın beceriksizliği ve Osmanlı kurmaylarının aceleciliği, hazır bir zaferi elden kaçırmıştı.
(Salankemen muharebesi. Avusturyalılara karşı yenilgi ve Fazıl Mustafa Paşa’nın şehadeti.) (Salankamen Muharebesi Osmanlı ordusu ile Habsburg Ordusu arasında meydana gelen ve Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları'nın parçası olan bir savaştır. Fazıl Mustafa Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu Tisza ırmağının Tuna ile karıştığı yerde Avusturya ordusu ile karşılaştı. Avusturya ordusu ateş gücü yüksek piyade ve sahra toplarına sahipken Osmanlı ordusu sayı bakımından üstündü. Bu arada Kırım Hanı'nın ordusu da Osmanlı ordusunun yanında savaşmak için ilerliyordu. Fazıl Mustafa Paşa üst düzey komutanlarının da sözünü dinleyerek Kırım Tatar ordusunu ve yardımcı kuvvetleri beklemeden saldırıya geçti. Çok yoğun çarpışmalar sonucu Avusturya ordusunda ilk dağılmalar başladı. Osmanlı kuvvetleri Tuna'da ele geçirdikleri 800 kayık dolusu düşman erzağını yakmıştı. Avusturya ordusu son büyük taarruza geçmeye kalktı ve 30 bin askerle Osmanlı ana hattına saldırdı. Bu çatışma denge halinde devam ederken Köprülü Fazıl Mustafa Paşa'nın alnına bir kurşunun isabet edip Paşa'nın şehit olması Osmanlı hatlarının çözülmesine yol açtı. Osmanlı ordusunun bocaladığını gören Habsburg kuvvetleri tam taarruza geçtiler. Kırım Hanı savaş yerine geldiğinde dağılmış Osmanlı ordusuyla karşılaştı.
1691 Köprülü-zâde’nin yerine vasıfsız bir devlet adamı olan Arabacı Hoca Kadı Ali Paşa sadrazam yapıldı ve Almanya cephesi serdarlığına da yaşlı vezirlerden Koca Halil Paşa getirildi.
1691 Avusturyalıların Varat Kalesi’ni kuşatmaları
1692 Venedik’lilerin Hanya kuşatması.
Venedikliler de boş durmuyordu. Papalık ve Floransa’nın desteğiyle Girid’e kadar gelip Hanya’yı kuşattılarsa da, Ağustos yılında büyük kayıplarla çekilmek zorunda kaldılar.
1692 Bu arada sadrazam Bozoklu Bıyıklı Mustafa Paşa’nın serdar-ı ekrem olarak sefere çıkması, Belgrad’ı kuşatan Alman kuvvetlerinin Cafer Paşa tarafından perişan edilmesi ve Kırım Hanı Selim Giray’ın Erdel’e girmesi, Osmanlı kuvvetlerini epeyce ümitlendirdi.
1694 Bozoklu Mustafa Paşa’nın azli. Sürmeli Ali Paşa’nın sadareti.
1694 Osmanlı Ordusu ile Kırım Kuvvetleri’nin birlikte hareket ederek Petervaradin önüne gelmeleri. (Varadin Kuşatması.)
1694 Papalık, Malta ve Floransa gemileri ile Venedik Donanması’nın Sakız önlerine gelip, adaya asker çıkarmaları. Sakız Adası’nın Venedik’lilere teslimi.
1695 Sultan II. Ahmed’in ölümü. Sultan II. Mustafa’nın padişah oluşun
1695 Sultan II. Mustafa’nın Edirne’de yapılan tören ile padişah oluşu.
1695 Sultan II. Mustafa’nın Sadrazama hattı hümayun göndererek, Avusturya ile devam eden savaş sebebiyle ordunun başında olarak savaşa katılacağını bildirmesi.
1695 Sakız Adası’nın geri alınmasını sağlayan Koyun Adaları zaferi.
1695 Sürmeli Ali Paşa’nın azli.Elmas Mehmed Paşa’nın sadareti.
1695 Lip ve Lipve-Lippa’nın fethi.Zeytinburnu Deniz zaferi. Venedik donanmasının imhası.
1695 Lippa’nın güneyinde bulunan Lugas’un kuşatılması. Lugas zaferi.
1695 Azak zaferi.Kalenin Ruslardan kurtarılması.
1696 Azak Kalesi’nin düşman eline geçmesi.
1696 Sultan II. Mustafa’nın Belgrad’a varışı.Olaseh (Ulaş) zaferi.
1697 Sultan II. Mustafa’nın üçüncü seferi. Padişah ve ordu komutanları arasında Belgrad’da Harp Meclisi’nin toplanması.
1697 Osmanlı Ordusu’nun tüm malzemelerinin Avusturyalıların eline geçmesi ve Veziriâzam Elmas Mehmed Paşa’nın şahadeti.. Amcazade Hüseyin Paşa’nın sadareti.
1699 Karlofça andlaşması.
1700 Osmanlı-Rus barışı.
1702 Amcazade Hüseyin Paşa’nın istifası. Daltaban Mustafa Paşa’nın sadareti.
1703 Daltaban Mustafa Paşa’nın azli ve Ramî Mehmed Paşa’nın sadareti.
1703 Edirne Olayı. Sultan II. Mustafa’nın tahttan indirilmesi. Sultan III. Ahmed’in padişah olması.
....
1703 III. Ahmed’in padişah olması.(1703-1730)
Birinci Saltanat Devresi (1703-1718)
Çok sayıda sadrazam değişikliğinden sonra Silâhdâr Dâmâd Çorlulu Ali Paşa’da karar kıldı ve devlet işlerini önemli ölçüde 4 yıl kadar ona havale etti.
1703 Edirne olayı faillerinin tasfiyesi.
1704 Enişte Hasan Paşa’nın azli. Ahmed Paşa’nın sadareti.
1704 Ahmed Paşa’nın azli. Baltacı Mehmed Paşa’nın sadareti.
1706 Baltacı Mehmed Paşa’nın azli. Çorlu’lu Ali Paşa’nın sadareti.
1708 Cezayir-Oran Kalesi’nin teslim alınması.
1710 Ali Paşa’nın azli. Köprülüzade Numan Paşa’nın sadareti.
1710 Numan Paşa’nın azli. Baltacı Mehmed Paşa’nın ikinci kez sadareti.
1711 Baltacı Mehmed Paşa’nın Prut seferine hareketi. Avrupa’da İsveç Kralı Carl’ın Deli Petro’ya yenilip sonra da Osmanlı topraklarına sığınması, Osmanlı Devleti ile Rusya arasında harp başlamasına sebep oldu. Prut Seferi diye tarihe geçen bu savaşta Osmanlı ordularının komutanı sadrazam Baltacı Mehmed Paşa Serdâr-ı Ekremliğe tayin edildi. Çar, mağlup olacağını anlayınca, Başbakan Baron Şafirov vasıtasıyla çok değerli mücevherlerini hediye gönderdi ve sulh andlaşması yapılmasını arzuladı
1711 Prut Muharebesi.Prut ön anlaşması. Prut Savaşı Sadrazam Baltacı Mehmet Paşayönetimindeki ordu Kırım Hanlığı ordusunun desteğiyle Rusları Prut nehri kıyısında kıstırdılar ve yendiler. Prus Savaşı denilen bu savaşı Osmanlıların kazanması üzerine “21 Temmuz 1711” tarihinde Prut Antlaşması imzalandı. Antlaşmanın koşulları şunlardır: 1. Azak Kalesi Osmanlılara geri verilecek. (Karadeniz tekrar Osmanlı gölü haline geldi.) 2. Ruslar istanbul’da daimi elçi bulundurmayacaklar. 3. isveç Kralı Şarl’ın serbestçe ülkesine dönmesine izin vereceklerdi 4. Ruslar Lehistan’ın içişlerine karışmayacaklardı.
1713 İsveç Kralı Demirbaş Şarl’ın ülkesine iadesi. Rus Çarı Deli Petro, Poltava Savaşı’nda ( 1709),İsveç Kralı XII. Karl’ı (“Demirbaş Şarl”) yenince, Demirbaş Şarl Osmanlılara sığınarak 1713’e kadar beş yıl süre ile Bender’de mülteci olarak kaldı.
1713 Edirne Anlaşması. Deli Petro sözünde durmayınca, Edirne Andlaşması ile Karlofça’da verilen yerler Rusya’dan geri alındı.
1715 İstendil Adaları’nın fethi.
1715 Kuzey Mora’nın fethi. Ordu’nun güney Mora’ya hareketi. Osmanlı Devleti,daha önce kaybedilen Mora yarımadasını da geri almak istiyordu. Venedikli korsanların Osmanlı ticaret gemilerine saldırmaları ve Mora halkının Osmanlı Devletinin yönetimi altına girmeyi istemesi Venediklilere savaş açılmasına neden oldu (1714). Silahtar Ali Paşa, Modon, Koron ve Navarin’i alarak Mora’yı fethetti
Girit Suda Kalesi’nin fethi.
1716 Venediklileri koruyan Avusturyalılara karşı Nemçe seferi. Karlofça’da verilenler Rusya’dan alındığı gibi, Venedik ve Avusturya’dan da alınması gerekir şeklindeki düşünce ve Venedik’in Karadağlı âsileri himaye etmesi, aradan geçen 15 yıldan sonra Venedik’e harp ilan edilmesine sebep oldu. Avusturya’nın da Venedik’i desteklemesi üzerine, maalesef Damad Ali Paşa’nın şehid olmasıyla sonuçlanan bir mağlubiyet alındı
Petervaradin bozgunu.
1716 Macaristan’daki son Türk vilayet merkezi olan Temaşvar’ın düşman eline geçmesi.
1717 Belgrad’ın düşman eline geçmesi.
1718 Avusturya ile barış andlaşmasının imzalanması. Pasarofça Andlaşması. Yapılan Pasarofça Antlaşmasına göre yukarı Sırbistan, Belgrad ve Banat yaylası Avusturya’ya, Dalmaçya, Bosna ve Arnavutluk kıyıları Venedik’e verildi, Mora Yarımadası Osmanlılarda kaldı (1 Temmuz 1718).
1718 İkinci Saltanat Devresi = Lale Devri: (1718-1730) Mayıs 1718’de sadrazamlığa getirilen Nevşehirli Damad İbrahim Paşa’nın sadrazamlığı ile başlayan ve 1730 yılına kadar devam eden devreye Lale Devri denir
Sultan III. Ahmet ve Damat İbrahim Paşa barışçı bir siyasetten yanaydılar.
Lale Devri de bu barışçı politikaların bir ürünü olarak ortaya çıkmıştı.
1723 Tiflis ve Gori anahtarlarının III. Ahmed’e takdimi.
1723 İran’da Kirmanşah, Erdelan, Loristan eyalet merkezlerinin işgali. (1723’de başlayan İran Savaşları bu dönemin 1730’da tamamen sona ermesine sebep olmuştur.)
1724 Batı İran’ın taksimine dair Osmanlı-Rus andlaşması. İran’da taht kavgaları başlamıştı. Bu durumdan yararlanarak İran’ı ele geçirmek isteyen Rusya harekete geçti. İran’ın Rusya’nın eline geçmesini istemeyen Osmanlı Devleti İran’a sefer düzenledi. Ruslarla yapılan İstanbul Antlaşmasına göre Azerbaycan’da alınan yerler Osmanlılarda kalacak, Derbent, Bakü ve Dağıstan Ruslara bırakılacaktı. Nahçivan ve Hemedan şehirlerinin fethi.
Erivan’ın ve Nihavend Kaleleri’nin fethi.
1725 İran Azerbaycan’ının başşehri olan Tebriz’in fethi. Kafkas Cephesi’nde Luri ve Gence Kaleleri’nin fethi.
1726 Hürremâbad’ın işgali ve Loristan’ın ilhakı.
1727 İmparatorluk bünyesinde matbaanın kurulması kararı.
1727 İbrahim Müteferrika matbaasının çalışmaya başlaması. Batı İran ve Güney Kafkasya’daki Osmanlı fetihlerini kabul eden Eşref Şah ile Hemedan Barışı’nın imzalanması. Müteferrika matbaasında basılan ilk eser “Van Kulu Lugati”
1729 Nihavend’in, Safavilerce işgali.
1730 III. Ahmed’in doğu seferine başlaması.
1730 Patrona Halil İsyanı. Damad İbrahim Paşa’nın aleyhindeki rüzgar, kendi yakınlarına devletin bazı makamlarını ve menfaatlerini peşkeş çekmesi de ilave edilince, daha da arttı ve bu durum yeniçerileri azdırdı. Bir bahriye neferi olan Patrona Halil’in başını çektiği bu isyan hareketi, tarihin en kötü isyanı olacak şekilde genişledi. Yağmalar, hapishanelerdeki tutukluları serbest bırakarak silahlandırmalar ve ev baskınları artınca, asilerin Padişah’dan kellelerini istedikleri Damad İbrahim Paşa ve yakınlarından olan bazı paşalar idam edildiler. 1 Ekim 1730 günü, âsiler bununla da yetinmeyip Padişah’ın görevden ayrılmasını istediler ve gerçekten III. Ahmed’i o gece biraderi II. Mustafa’nın oğlu Sultân Mahmûd’u tahta davet ederek kendisinin feragat ettiğini açıklamak mecburiyetinde bıraktılar. III. Ahmed, ailesi ile birlikte Topkapı Sarayındaki dairelerinde 5 küsur yıl daha yaşadı ve 62 yaşında iken Temmuz 1736 tarihinde vefat etti
1730 III. Ahmed’in tahtan ferâgatı.
I.Mahmud’un Padişah olması.
1730 I. Mahmud'un Padişah olması.
(1730-1754)
1730 Patrona Halil ve arkadaşlarının yok edilmesi.
1730 Lale Devri'nin en önemli şairi Nedim'in ölümü.
1731 Kirmanşah'ın alınması ve Erdelan Eyaleti'nin işgali.
1731 Korican zaferi ve Hemedan'ın alınışı.
1731 Urmiye'nin fethi.Hekimoğlu Ali Paşa’nın Urmiye’yi feth edip Tebriz’i istirdâd etti
1732 Osmanlı-Safavi barışının imzalanması. İran ile Sulh Andlaşması imzalanmış ise de, Nâdir Hân bununla yetinmedi ve 1733’deki taarruzuyla harbi devam ettirdi. Erbil’i alarak Bağdad’ı kuşatma altına alan Nâdir Şah, büyük kumandan Topal Osman Paşa tarafından büyük bir hezîmete mahkûm edildi ve bu sefer sebebiyle I. Mahmûd’a gâzî ünvanı verildi.
1736 Barışı ihlal eden Rusların Azak ve Kılburun Kaleleri'ni işgali.
Sultan III. Ahmed'in vefatı. Osmanlı-Rus seferi sebebiyle İran'lılarla barış imzalanması.
1736 Kırım Hanı Fetih Giray'ın Hanlık arazisini istila eden Ruslara karşı büyük zaferi.
1737 Avusturyalılara karşı Banyaluka zaferi.
1738 Orsova Kalesi'nin alınması ve Rusların Özü ve Kılburun Kaleleri'nden çekilmeye mecbur edilmeleri. Hisarcık zaferi ve Belgrad yolunun yeniden açılması.
1739 Hotin Kalesi'nin düşman eline geçmesi.
1739 Belgrad ateşkesi gereğince Avusturyalıların Sırbistan'dan Rusların da Karadeniz Bölgesi'nden uzaklaştırılmaları.
1739 Hotin Kalesi'nin alınması.
1743 Nadir Şah'ın sekiz gün süren Musul kuşatmasındaki başarısızlığı. Aslında Sünnî ve Hanefi olan Nâdir Şah, bu inancını hâkim kılmaya kalkıştıysa da, iç kargaşadan korkarak geri durdu ve ancak İran’ı mu’tedil bir İmâmiyye-i İsnâaşeriyye ve Ca’ferî mezhebi çizgisine getirdi. Osmanlı Devleti’ne bu mezhebin hak bir mezheb olduğunu tasdik ettirmek istediyse de, Şeyhülislâmın ve âlimlerin muhâlefet etmesi üzerine muvaffak olamadı. 7 yıl süren barış halinden sonra, Doğuda Timuroğullarına büyük zararlar veren Nâdir Şah, yeniden Irak cephesinden Osmanlıya saldırdı . Musul şehri kahramanca savunuldu ve Nâdir Şah büyük kayıplarla geri çekildi.
1745 Kagâverd Savaşı'nda Nadir Şah'ın başarı kazanması.
1746 Nadir Şah'ın iki devlet arasında yapılan görüşmelerde dini ve askerî isteklerinden vazgeçmesi üzerine Kasrı Şirin Andlaşması'nın yeniden kabul edilmesi. Osmanlı ile İran arasındaki sınırın kesin olarak çizilmesi
1750 Çarşılar yangını. Sultan I. Mahmud'un kendi parasıyla esnafın uğradığı bütün zararı ödemesi.
1754 I. Mahmud'un ölümü. III. Osman'ın padişah olması
sadaretler
1730 İbrahim Paşa'nın öldürülmesi. Mehmed Paşa'nın sadareti.
1731 Silâhdar Mehmed Paşa'nın azli. İbrahim Paşa'nın sadareti.
1731 İbrahim Paşa'nın azli. Topal Osman Paşa'nın sadareti.
1732 Topal Osman Paşa'nın azli.Ali Paşa'nın sadareti.
1735 Ali Paşa'nın azli. Bağdad Valisi İsmail Paşa'nın sadareti
1735 İsmail Paşa'nın azli. Gürcü İsmail Paşa'nın sadareti.
1736 İsmail Paşa'nın azli.Seyyid Mehmed Paşa'nın sadareti.
1733 Nadir Han'ın Osmanlı-Safavi Barışı'nı bozarak Bağdad saldırısı.
1733 Anadolu Beylerbeyi Topal Osman Paşa'nın Bağdad zaferi.
1737 Seyyid Mehmed Paşa'nın azli. Abdullah Paşa'nın sadareti.
1737 Muhsinzade Abdullah Paşa'nın azli. Mehmed Paşa'nın sadaret.
1737 Seyyid Mehmed Paşa'nın azli. Abdullah Paşa'nın sadareti
1737 Muhsinzade Abdullah Paşa'nın azli. Mehmed Paşa'nın sadareti.
1739 Mehmed Paşa'nın azli. Hacı Ivaz Mehmed Paşa'nın sadareti
1740 Mehmed Paşa'nın azli. Nişancı Ahmed Paşa'nın sadareti.
1742 Ahmed Paşa'nın azli. Hekimoğlu Ali Paşa'nın sadareti.
1743 Ali Paşa'nın azli. Seyyid Hasan Paşa'nın sadareti.
1746 Hasan Paşa'nın azli. Tiryaki Mehmed Paşa'nın sadareti.
1747 Mehmed Paşa'nın azli. Seyyid Abdullah Paşa'nın sadareti.
1750 Abdullah Paşa'nın azli.Mehmed Emin Paşa'nın sadareti.
1752 Mehmed Emin Paşa'nın azli. Köse Mustafa Paşa'nın sadareti.
