Babası : Sultan Birinci Abdulhamid
Annesi : Nakşidil Valide Sultan
Doğumu : 20 Temmuz 1785
Ölümü : 01 Temmuz 1839
Saltanatı : 28 Temmuz 1808-1839
II. Mahmûd, yaptığı ıslâhâtlarla ve özellikle de Osmanlı Devleti’nin yüzünü batıya çevirmekle meşhurdur.
II. Mahmûd’un saltanat yıllarını, vak’a-i hayriye adı verilen yeniçeri ocağının kaldırılışına göre iki safhaya ayırmak yerinde olur:
Birinci Saltanat Safhası:
Tahta çıktığında devletin halletmek mecburiyetinde bulunduğu iki mesele vardı: Birincisi, III. Selim’in şahâdetine sebep olan canilerin cezalandırılması ve ikincisi de devletin içine düştüğü sıkıntıdan kurtulabilmesi için gerekli ıslâhâtın yapılması.
Önce devletin eyâletlerdeki elini gevşetmesinden dolayı idareyi ele alan derebeyler ve a’yânları, devlete itaat eder hale getirme meselesi ele alındı ve davet edilince askerleriyle İstanbul’a gelen a’yân ve derebeylerinin, Alemdâr Mustafa Paşa’ya olan güvenleri sebebiyle umumi bir meşveret meclisi toplandı.
1808’de Nizâm-ı Cedid’i ihya manasına gelen Sekbân-ı Cedid askeri kuruldu.
İsyan eden yeniçeriler, işi azıttı ve Topkapı Sarayı’na hücum ettiler.
Bunun üzerine 4000 kişilik sekbân-ı cedid askeri sarayı muhafaza etti.
Neticede ulemânın tavassutu ile 18 Kasım 1808’de sekbân-ı cedid lağvedildi ve kısmî tavizlerle isyan bastırıldı.
Rusya, Fransa ile olan savaşına rağmen, iç karışıklıkları fırsat bilerek, Romanya’yı elde etmek ümidiyle Osmanlı Devleti’ne karşı savaş ilan etti.
1809’da Sadrazam Yusuf Ziyâeddin Paşa komutasındaki Osmanlı ordusuna yenilen Rus ordusu, önce geri çekildi; ancak sonradan tecâvüzlerini sürdürerek Poti’ye kadar geldi.
Napolyon Bonapart’ın ısrarla Rusların işini bitirelim teklifine, güvenilmeyen kişiliğinden dolayı menfi cevap veren Osmanlı Devleti, Romanya’yı iade eden Ruslar, Bükreş çevresinde bir Sırp Prensliği kurdurulmasını kabul ettirmekle
asıl tavizini almıştı.
Bu olay, Yunan İhtilâlinin de
çıkmasına sebep oldu.
1821 Rumlar isyan çıkardı ve Cihân Patriği, Fener Patrikhânesinin Orta Kapısı önünde idam edildi. Ancak Rusya’nın desteğini arkasına alan Rumlar, başlarına Prens Mavrokordato’yu geçirerek, Ocak 1822’de Yunanistan’ı kurduklarını ilan ettiler.
Kavalalı Mehmed Ali Paşa’nın oğlu İbrahim Paşa’yı kuvvetleriyle yardıma göndermesi üzerine, Haziran 1827’de Yunan İhtilâli bastırıldı.
Yeniçeri yine beceriksizliğini ortaya koymuştu.
Artık halk ve devlet nezdinde yeniçerinin sonu gelmişti.
Haziran 1826’da yani II. Mahmûd’un 17. Saltanat yılında Vak’a-i Hayriye adıyla yeniçeri ocağı lağvedildi.
İkinci Saltanat Safhası:
Yeniçeri ocağı lağvedilip yerine Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye adıyla eğitimli ve düzenli bir askerî teşkilât kurulunca, devletin içerdeki problemlerinden biri ortadan kalkmış oldu.
Bunu diğer ıslâhâtlar takip etti. Bunun üzerine duruma İngiltere, Fransa ve Prusya müdahale ettiler. Yunanistan Osmanlı Devleti’nden ayrılan ilk devlet oldu. 1830 Fransa Cezâyir’e Haziran da asker çıkardı ve Temmuz 1830’da şehri teslim aldı. Cezâyir Fransa’nın sömürgesi oluyordu. Rus harbine asker göndermeyen Mısır Beylerbeyisi Kavalalı Mehmed Ali Paşa da, şımarmıştı. Osmanlı sadrazamı olarak devlete hâkim olmak istiyordu. Mısır’ı gerçekten imar etmiş ve orada itibar kazanmıştı. 1839 Nitekim Mehmed Ali Paşa Nizip’e kadar geldi ve Osmanlı ordusunu yendi ********************** 28.07.1808 IV. Mustafa’nın Taht’tan indirilmesi ve II. Mahmud’un Padişahlığı. Alemdar Mustafa Paşa’nın sadareti. 14.10.1808 “Segban-ı Cedid” adıyla Nizam-ı Cedid “Yeni Ordu”nun yeniden hayata geçirilmesi. 14.11.1808 Yeniçerilerin Ayaklanması, “Alemdar Olayı” Alemdarın şehadeti, asilerin saraya saldırıları. 16.11.1808 IV. Mustafa’nın idamı. Segban-Yeniçeri çatışması. Ocak Ağaları’nın Padişah’ın yanında yer almaları. Donanmanın asilere ateş açması. 01.01.1809 Kör Yusuf Paşa’nın sadareti. 10.04.1811 Yusuf Paşa’nın azli, Ahmed Paşa’nın sadareti. 5.09.1812 Laz Ahmed Paşa’nın azli, Hurşid Ahmed Paşa’nın 1812 Ruslarla Bükreş Muâhedesi imzalandı. 02.12.1812 Medine’nin ele geçirilmesi. 23.01.1813 Mekke’nin ele geçirilmesi. Hicaz’ın Vahabilerden temizlenmesi. 01.04.1815 Hurşid Ahmed Paşa’nın azli, Emin Rauf Paşa’nın ilk 05.01.1818 Emin Rauf Paşa’nın azli, Derviş Mehmed Paşa’nın sadareti. 26.09.1818 Der’iyye’nin fethi (Vahabilerin merkezi). 4.02.1825 İbrahim Paşa Kuvvetleri’nin Mora’ya çıkışı. “Rüştiye” (Ortaokul) lerin açılması. 15.06.1826 Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılması. (Vak’a-i Hayriyye) 17.06.1826 “Asâkir-i Mansure-i Muhammediye” yeni ordunun kurulması. 08.07.1826 Bektaşi tarikâtının kaldırılması. 20.10.1827 Navarin’de bulunan Osmanlı-Mısır Donanması’nın, ani bir baskın ile, Fransız-İngiliz ve Rus Donanmaları tarafından yakılması. 1828 Üç devlet de özür diledi; ancak ordusuz olmasına rağmen Osmanlı Devleti Rusya’ya harb ilan etti Fakat Ruslar, doğuda Ahıska’ya ve batıda ise Varna’ya kadar gelince durum tehlike arz etmeye başladı. Batıda Silistre’yi ve doğuda ise Erzurum’u teslim alan Ruslar, Ağustos 1829’da Edirne’ye girdiler. 26.04.1828 Rus seferi. 24.10.1828 03.03.1829 Kıyafet İnkılâbı (İlmiye sınıfının sarık, cübbe; memurların fes, pantolon giymeleri) 15.08.1829 Yunan Devleti’nin kuruluşu. 14.09.1829 Edirne anlaşması. Sırbistan'daki ikinci isyanı Miloş Obronoviç çıkardı. Osmanlı Devleti Miloş'u Sırp Prensi olarak kabul etti. 1828-29 yılları arasında yapılan Edirne antlaşması ile Sırbistan yarı bağımsız hale geldi. 05.07.1830 Fransızların Cezayir’i işgali. 01.11.1831 “Takvim-i Vekâyi” (ilk resmi gazete) nin yayınlanması. 21.12.1832 Mehmed Ali isyanı. KAVALALI İSYANI Kavalalı Mehmed Ali Paşa Napolyon tarafından işgal edilen Mısır'ı kurtarmak için Mısır giden gönüllülerdendi, gösterdiği başarılardan sonra Mısır'a vali olmuştu (1804). Kavalalı Mehmed Ali Paşa valililiği sırasında önemli hizmetleri bulunan değerli bir devlet adamıydı. Kölemen beylerini ortadan kaldırmıştı. Fransızların desteğiyle kuvvetli bir ordu ve donanma kurmuş, sulama kanalları açarak tarıma önem vermiş ve Mısır'ın kalkınmasını sağlamıştı. Kavalalı Mehmed Ali Paşa, Mora isyanı sırasında Mora ve Girit valiliklerinin kendisine verilmesi şartıyla Sultan İkinci Mahmud'a yardım etti Mora isyanını bastıran Kavalalı Mehmed Ali Paşa, Osmanlı Rus savaşlarında Osmanlı Devleti'nin yardım istemesine rağmen kuvvet göndermedi. Mora valiliği yerine Suriye valiliğini isteyen Kavalalı Mehmed Ali Paşa, bu isteğinin reddedilmesi üzerine Suriye'yi işgal etti. Kavalalı Mehmed Ali Paşa'nın oğlu olan İbrahim Paşa, isyan sırasında Suriye'yi aldı. Torosları geçen İbrahim Paşa Adana ve Konya'da Osmanlı kuvvetlerini yenilgiye uğrattı. Bu başarılardan sonra Mehmet Ali Paşa kuvvetlerini İstanbul'a kadar durdurabilecek herhangi bir güç kalmamıştı. Osmanlı Devleti ile Mısır valisi Kavalalı Mehmed Ali Paşa arasında imzalanan Kütahya antlaşmasına göre, Kavalalı Mehmed Ali Paşa'ya Mora ve Girit valiliklerinin yanı sıra Suriye valiliği, Oğlu İbrahim Paşa'ya da Cidde valiliğine olarak Adana Valiliği de verildi. Mısır'da güçlü bir yönetimin bulunması İngilizlerin işine gelmemişti. Çünkü Mehmet Ali Paşa İngilizlerin bu bölgede ticaret yapmalarını engelliyordu. Bu sorunun o bölgede tekrar Osmanlı Devleti'nin hakim olmasıyla çözüleceğine inanan İngiltere, Sultan İkinci Mahmud'u Kavalalı Mehmed Ali Paşa'ya karşı kışkırttı. Nizip'te Osmanlı ordusu ile yapılan savaşta Osmanlı ordusu bir kez daha yenildi. Kaptan-ı Derya Ahmet Paşa Osmanlı donanmasını Kavalalı Mehmed Ali Paşa'ya teslim etti (1839). Artık Osmanlı Devleti'nin, kendi valisine karşı yaptığı savaşlar sonunda ne ordusu, ne donanması kalmıştı. 30.03.1838 Sadaret-in Başvekâlet’e çevrilmesi. Sadaret Makamı’nın Başbakanlık olarak değiştirilmesi. 30.06.1839 II. Mahmud’un ölümü. 01.07.1839 Sultan Abdülmecit’in Padişah olması.
